Jak może dojść do zakażenia HIV? HIV przenosi się 3 drogami: przez kontakty seksualne – udowodniono, że prezerwatywa znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia HIV, jeśli m.in. są spełnione następujące warunki: jest dobrej jakości, została właściwie założona, jest od początku do końca stosunku na swoim miejscu, nie pękła i nie
Pytanie nadesłane do redakcji Witam, obawiam się zakażenia wirusem HIV. Podczas rozmowy z osobą, którą podejrzewam o HIV, mała kropelka z ust tej osoby trafiła mi do oka. Wiem, że nie ma ryzyka, jeżeli to była ślina, ale mam pytanie, jakie jest ryzyko zakażenia, jeżeli ta osoba miałaby ranki w jamie ustnej, a ta kropelka byłaby krwią? Dodam, że kropelka nie była duża. O ile mi wiadomo, do zakażenia HIV potrzebne jest 0,1 ml krwi, więc to jest spora kropla (proszę poprawić, jeżeli się mylę), natomiast w opisanej sytuacji płyn, który trafił do oka, na pewno był w mniejszej ilości. Odpowiedział dr med. Ernest Kuchar Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych Unwersytet Medyczny we Wrocławiu Zakażenie HIV w opisanej sytuacji jest nieprawdopodobne. Gdyby wirus HIV przenosił się tak łatwo, zakażeniu dawno uległaby większość populacji świata, czego nie obserwujemy. Znane są liczne udokumentowane przypadki zamieszkiwania przez osoby zakażone HIV wśród osób niezakażonych, używanie wspólnych naczyń, sztućców, toalet itp., i nie dochodzi do przeniesienia HIV. Do zakażenia HIV może dojść po kontakcie z krwią i niektórymi materiałami biologicznymi (np. nasieniem, wydzieliną pochwową, tkankami ludzkimi) przez błony śluzowe i przez zranioną skórę. Ślina nie przenosi HIV. Przykładowo wszystkie udokumentowane przypadki zakażenia HIV w ochronie zdrowia były następstwem narażenia na krew, płyny zanieczyszczone krwią lub hodowle wirusowe w laboratorium. Uważamy, że do zakażenia HIV konieczna jest orientacyjnie 0,1 ml zakażonej krwi. Jest to ilość, którą widać gołym okiem, dlatego upraszczając, przyjmujemy, że ryzykowny jest kontakt z płynami w widoczny sposób skażonymi krwią. Badania epidemiologiczne wykazały, że do zakażenia HIV może dojść w następujących sytuacjach: wstrzykiwanie dożylne, przetaczanie zakażonej krwi, produktów krwiopochodnych i przeszczepów narządów (od lat 90. ubiegłego wieku, gdy rozpoczęto badania dawców, ustały zakażenia tą drogą), np. u osób dializowanych, chorych na hemofilię, ekspozycje zawodowe (np. zranienia igłą czy skalpelem) w placówkach ochrony zdrowia, zakażenie matczyno-płodowe od matki zakażonej HIV (poród, karmienie piersią), kontakty seksualne, użyczanie przedmiotów zanieczyszczonych zakażoną krwią, np. igieł przez narkomanów, zabiegi medyczne wykonywane niesterylnie. Proszę spojrzeć na drogi zakażenia HIV pod kątem tego, ile razy w życiu mieliśmy kontakt z cudzą śliną, a mimo to odsetek zakażeń HIV w całym społeczeństwie jest bardzo mały (ok. 0,4% w USA, 0,05% w Polsce). Osoby zakażone HIV z reguły podają też w wywiadzie typowe czynniki ryzyka i drogi zakażenia. Wirusem HIV nie można się zarazić przez podanie ręki, pocałunki, żywność, wspólne naczynia, sprzęt do ćwiczeń, pomieszczenia biurowe czy korzystanie z transportu publicznego. Nie ma też ryzyka zarażenia się HIV przez ukąszenie komara czy innych owadów krwiopijnych. Podsumowując, prowadząc zwykły tryb życia, nie jest łatwo zarazić się HIV. Największe ryzyko zarażenia stwarzają kontakty seksualne i ekspozycja na krew przez otwartą ranę. Warto pomyśleć o wszystkich przypadkach, w których może dojść do kontaktu z cudzą krwią, i podjąć odpowiednie środki ostrożności, natomiast nie ma sensu teoretyzować i martwić się na zapas nieprawdopodobnymi drogami zakażenia. Czym jest wirus HIV? Kto znajduje się w grupie ryzyka i w jaki sposób sprawdzić, czy jesteśmy jego nosicielami. Czy każda osoba zakażona wirusem HIV zachoruje na AIDS? Na te i inne pytania odpowiada gość Pauliny Smaszcz-Kurzajewskiej - immunolog dr Paweł Grzesiowski. Lek. Tomasz Budlewski. Lek. Tomasz Budlewski.Pytanie nadesłane do redakcji Mam 2 sytuacje związane z ryzykiem zakażenia HCV oraz HIV. Pierwsza dotyczy głównie HCV, bo tu ponoć wystarcza mniejsza ilość krwi niż przy HIV, aby doszło do zakażenia. Otóż mam dość mocno popękaną skórę na dłoniach od dwóch tygodni (krew się nie leje, ale widać, że skóra się przerwała w kilku miejscach), uczęszczam również regularnie (4 razy w tyg.) na siłownię. No i chodzi o to że na siłowni wszyscy ćwiczą na tych samych gryfach, sztangach czy hantelkach i używają tych samych maszyn. Oprócz wspólnych urządzeń na siłowni, z których wszyscy korzystają, dochodzą jeszcze klamki od drzwi itp., które również są dotykane przez wszystkich. W związku z tym mam pytanie, czy mogłem się zarazić jakoś HCV lub HIV, mając te małe ranki na dłoniach i popękaną skórę? W końcu wszyscy korzystają z tych samych urządzeń i przyrządów, mamy zimę i przez te 2 tygodnie pewnie niejeden ćwiczący miał również popękane dłonie albo może nawet jakieś rany, poza tym HCV jest podobno w stanie długo wytrzymać poza organizmem człowieka. Z drugiej jednak strony jak krew już zamarznie czy zakrzepnie na tej hantelce, klamce itd. to przecież zakrzepnięta krew nie przejdzie raczej na moją dłoń. Przeczytałem jednak, że aby się zarazić HCV wystarczy niewidoczna ilość krwi (czego też nie jestem pewien, bo wiadomo, że w Internecie różnie piszą. Czy przez takie ranki, jakie mam istnieje jakieś ryzyko zakażenia HCV lub HIV w sposób jaki opisałem? Warto dodać, że mam je od jakichś dwóch tygodni, więc w tym czasie byłem aż 8 razy na siłowni. Drugie pytanie dotyczy w równym stopniu zarówno HCV, jak i HIV. Byłem na pobraniu krwi 3,5 tygodnia temu i niestety nie obserwowałem, czy Pani pielęgniarka zmieniła igłę na nową (z założenia powinna zmienić). Spytałem się więc (po pobraniu krwi) pielęgniarki, czy zmieniła igłę na nową, ona odpowiedziała, że tak i nawet zaczęła tłumaczyć mi co robi za każdym razem (jak dokładnie przygotowuje wszystkie narzędzia i akcesoria zanim ukłuje pacjenta) no i właśnie to wywołało u mnie niepokój, bo pamiętam, że było inaczej niż tłumaczyła. Igły w laboratorium były jednorazowego użytku. Moje pytania to: Czy takiej igły można w ogóle użyć powtórnie? Da się tą igłą pobrać krew drugi raz po około 5 minutach od poprzedniego pobrania krwi? Nie zakrzepnie ona w środku od krwi poprzednio badanej osoby, co spowoduje "zator" i nie będzie się dało pobrać krwi? No i w końcu, jaka jest szansa zakażenia HIV lub HCV w takiej sytuacji? Zdaję sobie sprawę, że pytania mogą się wydawać głupie i bardzo szczegółowe, ale ja naprawdę się obawiam, i byłbym bardzo wdzięczny za szczegółową, popartą argumentacją odpowiedź. Serdecznie pozdrawiam Odpowiedział dr n. med. Ernest Kuchar Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Poruszył Pan bardzo ważny problem dróg przenoszenia zakażeń krwiopochodnych. Jak wiadomo, krew i inne materiały biologiczne (np. nasienie, wydzielina pochwowa, tkanki, płyny ustrojowe z krwią) są potencjalnie zakaźne. Nie oznacza to, że każdy, nawet bezpośredni kontakt z osobą zakażoną prowadzi do zakażenia. Ryzyko zakażenia wirusami przenoszonymi drogą krwiopochodną (HBV, HCV i HIV) towarzyszy zranieniom skóry i styczności błon śluzowych lub uszkodzonej skóry z materiałem zakaźnym. Dlatego bezpieczne jest np. podawanie ręki w czasie witania się - zdrowa skóra skutecznie chroni przed zakażeniem. Z kolei ryzykowne są kontakty seksualne (styczność błon śluzowych). Gdyby doszło do zranienia skóry i skażenia rany krwią osoby zakażonej, to ryzyko infekcji jest szacowane zgodnie z danymi WHO na około 6–60% w stosunku do WZW B, 2% WZW C oraz poniżej 0,1–0,3% w odniesieniu do HIV. Ryzyko zależy dość ściśle od ilości zakażonej krwi, która dostałaby się do Pana organizmu. Uważamy, że o ile do zakażenia WZW B wystarcza śladowa ilość krwi, to zakażenie WZW C i HIV wymaga orientacyjnie 0,1 ml zakażonej krwi. Jest to ilość, którą widać gołym okiem, dlatego uważamy że ryzykowny jest kontakt z płynami w widoczny sposób skażonymi krwią. Wirusy zapalenia wątroby typu C (HCV), jak też HIV są stosunkowo mało zaraźliwe, dlatego nawet uszkodzona skóra wystarczająco chroni przed zakażeniem. Zgodnie z dostępnym piśmiennictwem nie odnotowano zakażenia HCV/HIV wśród pracowników ochrony zdrowia po zabrudzeniu skóry krwią pacjentów zakażonych HCV/HIV (zdrowej lub uszkodzonej). Jak Pan widzi zakażenie na siłowni HCV czy HIV za pośrednictwem wspólnych urządzeń treningowych jest niemożliwe i nie znalazłem w piśmiennictwie opisów takich przypadków. Musiałby wystąpić wyjątkowo niekorzystny splot okoliczności, by doszło do zakażenia WZW typu B, jeżeli jednak został Pan zaszczepiony przeciwko WZW B, to jest Pan chroniony przed tym zakażeniem. Uspokajam Pana też co do zmiany igły przy pobieraniu krwi. Osoby wykonujące pobrania są świadome zagrożeń, przeszkolone i nadzorowane przez Sanepid. Nie spotkałem się z przypadkiem powtórnego używania jednorazowej igły w ostatnich latach. Dobrze, że jest Pan czujny, niemniej trzeba mieć do siebie wzajemne zaufanie, bo inaczej trudno byłoby funkcjonować w społeczeństwie. Podsumowując: Do zakażenia wirusami krwiopochodnymi (HBV, HCV i HIV) może dojść przez błony śluzowe np. drogą kontaktów seksualnych i przez zranioną skórę po kontakcie z krwią i innymi materiałami biologicznymi (np. nasienie, wydzielina pochwowa, tkanki ludzkie), dlatego należy zachować ostrożność i unikać narażeń. Zdrowa, nieuszkodzona skóra skutecznie chroni przed zakażeniem krwiopochodnym. Czynności takie jak podawanie ręki, używanie wspólnych przyrządów treningowych, a nawet sztućców czy naczyń oraz korzystanie z publicznych toalet są bezpieczne.
Choroba ta sprawia, że organizm przestaje bronić się przed jakimikolwiek patogenami, a nawet pozornie niegroźna infekcja staje się zagrożeniem dla zdrowia i życia. HIV-1 i HIV-2. Wirus HIV jest genetycznie zmienny. Obecnie wyróżnia się dwa główne typy wirusa: HIV-1 i HIV-2. Zakażenia wertykalne matka-dziecko Ryzyko zakażenia dziecka przez matkę wirusem HIV (tzw. transmisja wertykalna) wynosi wśród kobiet w Europie 15–30%. W Polsce w latach 1985-2016 zarejestrowano około 220 takich zakażeń u dzieci, przy czym prawie wszystkie wynikały z nierozpoznania zakażenia u matki. W ponad 90% przypadków do zakażenia HIV dzieci dochodzi w czasie ciąży, porodu i karmienia piersią. Gdy kobieta wie o swoim zakażeniu i jest pod opieką specjalisty, szanse na urodzenie zdrowego dziecka wynoszą niemal 99%. Jeśli stwierdzono zakażenie HIV u kobiety w ciąży, należy: poddać kobietę terapii antyretrowirusowej; zabezpieczyć okres porodu: przeprowadzić akcję porodową zgodnie z rekomendacjami PTN AIDS, zadbać o właściwą profilaktykę lekową ARV u noworodka. Profilaktyka zakażeń wertykalnych Profilaktyka zakażeń wertykalnych stosowana jest w Polsce od 1994 roku. Pozwala ona na zminimalizowanie ryzyka transmisji perinatalnej. Czynniki zwiększające ryzyko to: wysoka wiremia u matki, brak lub nieskuteczne leczenie antyretrowirusowe podczas ciąży, przedwczesny poród, zapalenie błon płodowych (chorioamninitis), poród zabiegowy, nacięcie krocza, poród przedłużony, karmienie piersią. Badania w kierunku zakażenia wirusem HIV u kobiet w ciąży Jeśli jesteś w ciąży – poproś swojego lekarza-położnika, żeby zlecił ci badanie w kierunku zakażenia HIV. Zgodnie z Rekomendacjami Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie powinno być wykonywane przez wszystkie ciężarne kobiety dwa razy: pierwsze – podczas pierwszej wizyty (do 10. tygodnia ciąży), drugie – w trzecim trymestrze ciąży (między 33. a 37. tygodniem). Badanie pozwala wykryć zakażenie wirusem HIV. Dzięki temu można rozpocząć leczenie antyretrowirusowe, zabezpieczyć poród i profilaktykę lekową u noworodka. To znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia u dzieci. Poród i leczenie noworodka Jeśli kobieta wie, że jest zakażona HIV, powinna znaleźć się pod opieką ginekologa-położnika i lekarza specjalisty w zakresie terapii ARV. W zależności od stanu zdrowia kobiety i ewentualnych innych chorób, ciąża może zostać rozwiązana przez cesarskie cięcie przed rozpoczęciem porodu. Przy niewykrywalnej wiremii HIV kobieta może urodzić siłami natury – ryzyko zakażenia HIV wyniesie wówczas około 1%. Ryzyko transmisji wertykalnej HIV (u kobiet, które nie poddały się profilaktyce) jest większe: u matek z wysoką wiremią; podczas naturalnego porodu; u dzieci karmionych piersią; u kobiet, które nie były pod specjalistyczną opieką podczas ciąży i porodu; u kobiet, które nie otrzymywały profilaktycznie leków antyretrowirusowych. Leczenie antyretrowirusowe dziecka Leczenie antyretrowirusowe dzieci zakażonych HIV przez matkę powinno rozpocząć się już w szpitalu – najlepiej przed ukończeniem trzeciego miesiąca życia. Choroba rozwija się u nich bardzo szybko – nawet 10% dzieci, które nie są leczone, może umrzeć w pierwszym roku życia. Dziecko może zostać wypisane ze szpitala dopiero, gdy spadnie u niego poziom wiremii HIV (liczba komórek wirusa w ml krwi) oraz wzrośnie odsetek limfocytów CD4 (odpowiadających za odporność). Kalendarz szczepień dla dzieci zakażonych HIV Poza lekami antyretrowirusowymi dzieci otrzymują bezpłatnie szczepionki według specjalnego kalendarza szczepień w ramach programu polityki zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia. Jest on opracowywany przez ośrodek przy Klinice Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. Kalendarz szczepień dla dzieci zakażonych HIV jest stale zmieniany, zgodnie z postępem wiedzy medycznej i zmianą sytuacji epidemiologicznej. Dzięki profilaktyce antyretrowirusowej u noworodków urodzonych przez matki zakażone HIV zmniejszyła się liczba zakażonych dzieci. Przed 1989 r. było 23% zakażeń wertykalnych, a obecnie odnotowuje się mniej niż 1%. HIV i dziecko Dziecko zakażone HIV może prowadzić taki sam tryb życia, jak pozostali rówieśnicy – jeśli nie ma innych przeciwwskazań medycznych. Może uczestniczyć w zabawach i grach, ponieważ w kontaktach codziennych nie stanowi żadnego zagrożenia dla innych dzieci. Dziecko powinno chodzić do przedszkola, szkoły, a później studiować i pracować. Do jego rodziców należy decyzja, czy będą chcieli przekazać tę informację innym członkom rodziny. Nie muszą też informować o zakażeniu dziecka przedszkola, czy szkoły. Rodzice dziecka zakażonego HIV powinni jednak poinformować lekarza odpowiedzialnego za szczepienia dzieci, że ich dziecko nie może otrzymać żywych szczepionek. Nie muszą szczegółowo uzasadniać tego zastrzeżenia. Czytaj więcej na temat zakażeń HIV u dzieci w publikacji pt. Żyć z wirusem poradnik dla osób żyjących z HIV. Czytaj więcej na temat wirusa HIV w serwisie Krajowego Centrum ds. AIDS . ZnynH.